Trong bối cảnh ngành y tế đang chuyển đổi số mạnh mẽ, số hoá trở thành bước đi bắt buộc để tối ưu vận hành và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Tuy nhiên, không ít cơ sở y tế gặp khó khăn khi triển khai – dữ liệu rời rạc, chi phí cao, nhân sự chưa sẵn sàng. Hãy cùng FSI tìm hiểu lộ trình số hoá y tế hiệu quả với 5 bước then chốt.
Số hoá ngành y tế là gì?
“Số hoá” là quá trình chuyển đổi dữ liệu từ dạng vật lý (giấy tờ, hồ sơ, phim chụp…) sang dạng điện tử, giúp lưu trữ, truy xuất và chia sẻ thông tin nhanh chóng, chính xác hơn.
Trong lĩnh vực y tế, số hoá ngành y tế là việc ứng dụng công nghệ để quản lý, xử lý và khai thác toàn bộ thông tin liên quan đến hoạt động khám chữa bệnh, từ hồ sơ bệnh nhân, kết quả cận lâm sàng, hình ảnh chẩn đoán cho đến quy trình quản trị nội bộ.
Ví dụ điển hình của số hoá y tế gồm: bệnh án điện tử thay thế hồ sơ giấy, lưu trữ kết quả chẩn đoán hình ảnh (PACS), hay phần mềm quản lý hồ sơ bệnh nhân (HIS) giúp liên thông dữ liệu giữa các khoa, phòng. Nhờ đó, bác sĩ dễ dàng tra cứu tiền sử bệnh, đưa ra phác đồ điều trị phù hợp; đồng thời, người bệnh được phục vụ nhanh hơn, giảm sai sót và chờ đợi.
Có thể nói, số hoá là nền tảng đầu tiên để tiến tới “bệnh viện số” và “y tế thông minh” – nơi dữ liệu được chuẩn hoá, kết nối liên thông và phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý, chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Xu hướng số hoá ngành y tế trên thế giới
Bức tranh toàn cầu cho thấy chuyển đổi số trong y tế không chỉ là xu hướng mà đang thành một bước đột phá chiến lược. Một trong những chỉ số “khủng” cho thấy sức bật của ngành là: quy mô thị trường “Digital Health” toàn cầu được định giá ở khoảng 493 tỷ USD năm 2024 và dự báo sẽ tăng lên tới khoảng 1.913,2 tỷ USD vào năm 2033, với tốc độ tăng trưởng (CAGR) khoảng 16,3% từ 2025 đến 2033
Song hành cùng đó, một báo cáo của IQVIA Institute ghi nhận rằng: tính đến 2024, đã có khoảng 337.000 ứng dụng y tế số (health apps) trên thị trường toàn cầu, và các liệu pháp số (digital therapeutics) được phê duyệt đang tăng đột biến — đây là minh chứng cho việc “chuyển đổi” không chỉ ở đầu tư mà ở chính cách thức chăm sóc.
Số hoá ngành y tế không chỉ là một dự án riêng lẻ, mà là một xu thế toàn cầu – với tốc độ, quy mô và yêu cầu cao hơn bao giờ hết. Cho các cơ sở y tế tại Việt Nam, việc đồng hành theo đúng lộ trình, chuẩn hoá dữ liệu và mở rộng kết nối quốc tế không chỉ là xu hướng mà là cơ hội để không bị bỏ lại phía sau.
Vì sao cần số hóa ngành y tế?
Số hoá không chỉ là xu hướng, mà là giải pháp tất yếu giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và chất lượng chăm sóc sức khỏe. Việc áp dụng công nghệ số mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, bác sĩ, nhà quản lý và cơ quan bảo hiểm y tế.
Người dân được phục vụ nhanh hơn, giảm thủ tục rườm rà
Việc ứng dụng công nghệ số trong bệnh viện giúp rút ngắn đáng kể thời gian chờ đợi, hạn chế việc phải mang theo hồ sơ giấy hoặc điền thông tin lặp lại.
Người dân có thể đặt lịch khám, nhận kết quả xét nghiệm, tra cứu hồ sơ sức khỏe chỉ bằng vài thao tác trực tuyến. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn mang lại trải nghiệm y tế thuận tiện, hiện đại và minh bạch hơn.
Bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn nhờ dữ liệu được liên thông
Số hoá giúp bác sĩ truy cập nhanh chóng vào hồ sơ bệnh án điện tử, đặc biệt hữu ích trong các tình huống khẩn cấp. Hệ thống dữ liệu tập trung và các phần mềm hỗ trợ chẩn đoán giúp phát hiện bệnh sớm, theo dõi tiến trình điều trị và đưa ra phác đồ phù hợp hơn.
Nhờ đó, quy trình khám chữa bệnh trở nên chính xác, an toàn và tiết kiệm thời gian cho cả bệnh nhân lẫn đội ngũ y tế.
Cơ quan quản lý y tế nắm bắt toàn cảnh và hoạch định chính sách hiệu quả
Các hệ thống dữ liệu số giúp cơ quan quản lý giám sát tình hình sức khỏe cộng đồng theo thời gian thực, đồng thời dự báo và kiểm soát các nguy cơ y tế công cộng. Nhờ có nguồn dữ liệu chính xác, việc hoạch định chính sách, phân bổ ngân sách hay triển khai chương trình y tế cộng đồng trở nên chủ động và hiệu quả hơn.
Số hoá cũng giúp minh bạch hóa thông tin, giảm sai sót và tăng khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu (data-driven).
Hệ thống bảo hiểm y tế minh bạch và tối ưu chi phí hơn
Với dữ liệu được số hoá, việc quản lý chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm trở nên dễ dàng, minh bạch và chính xác. Các quy trình đối soát, thanh toán được tự động hóa, giúp giảm tải cho nhân viên và hạn chế gian lận trong thanh toán bảo hiểm.
Đồng thời, hệ thống còn giúp phát hiện và ngăn ngừa lạm dụng thuốc, xét nghiệm hoặc chi phí trùng lặp, góp phần xây dựng môi trường y tế công bằng và bền vững.
Khi ngành y tế không chỉ cần “số hóa”, mà cần “số hóa hiệu quả”
Những năm gần đây, nhiều bệnh viện, trung tâm y tế đã bắt đầu triển khai các hoạt động số hoá – từ lưu trữ hồ sơ điện tử, quản lý bệnh nhân cho đến kết nối dữ liệu hành chính. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít đơn vị vẫn gặp khó khăn trong quá trình vận hành: dữ liệu chưa đồng bộ, quy trình còn chồng chéo, chi phí đầu tư lớn nhưng hiệu quả chưa tương xứng, hoặc nhân viên chưa quen thao tác trên hệ thống mới.
Điều đó cho thấy, số hoá không chỉ là việc áp dụng công nghệ, mà là một quá trình tái cấu trúc toàn diện – từ tư duy quản lý, mô hình vận hành đến năng lực con người. Một dự án số hoá chỉ thực sự hiệu quả khi đảm bảo được ba yếu tố: dữ liệu chuẩn hoá – hệ thống liên thông – con người sẵn sàng thích ứng.
Vì vậy, thay vì chỉ dừng lại ở “có số hoá hay không”, điều ngành y tế cần hướng tới là “số hoá đúng hướng, hiệu quả và bền vững” – nơi công nghệ thực sự phục vụ cho người bệnh, giảm tải cho nhân viên y tế và nâng cao chất lượng quản lý toàn ngành.
Những thách thức khiến nhiều cơ sở số hoá ngành y tế chưa thành công
Dữ liệu số hoá ngành y tế chưa được chuẩn hoá và thiếu tính liên thông
Một trong những rào cản lớn nhất của quá trình số hoá ngành y tế là dữ liệu không đồng nhất. Nhiều bệnh viện vẫn lưu trữ thông tin trên nhiều hệ thống khác nhau, hồ sơ bệnh án giấy, dữ liệu nội bộ, phần mềm riêng lẻ, dẫn đến trùng lặp hoặc sai lệch.
Hạ tầng công nghệ chưa đủ mạnh và bảo mật còn hạn chế
Không ít cơ sở y tế vẫn đang vận hành trên nền tảng CNTT cũ, thiếu máy chủ lưu trữ an toàn hoặc băng thông hạn chế. Điều này khiến quá trình xử lý dữ liệu y tế vốn có dung lượng lớn và yêu cầu bảo mật cao trở nên chậm chạp và tiềm ẩn rủi ro rò rỉ thông tin.
Chi phí đầu tư ban đầu cao, nhưng khai thác chưa tối ưu
Số hoá đòi hỏi nguồn lực tài chính ban đầu tương đối lớn – từ thiết bị lưu trữ, phần mềm quản lý đến đào tạo nhân sự.
Tuy nhiên, do thiếu kế hoạch triển khai và đánh giá hiệu quả cụ thể, nhiều đơn vị chưa tận dụng hết khả năng của hệ thống, khiến chi phí đầu tư không tương xứng với giá trị thu về.
Thiếu định hướng chiến lược và lộ trình rõ ràng
Không ít dự án số hoá y tế được triển khai theo phong trào, chưa có mục tiêu, tiêu chuẩn và lộ trình cụ thể. Kết quả là các giải pháp bị manh mún, chồng chéo và khó duy trì trong dài hạn.
Một lộ trình số hoá bài bản có đánh giá hiện trạng, kế hoạch hành động và cơ chế giám sát chính là yếu tố giúp các cơ sở y tế đi đúng hướng và đạt hiệu quả bền vững.
Lộ trình 5 bước giúp số hóa ngành y tế hiệu quả
Để số hoá thực sự mang lại giá trị cho bệnh viện và người bệnh, việc triển khai cần đi theo một lộ trình rõ ràng, có định hướng và đo lường được hiệu quả.
Bước 1: Khảo sát hiện trạng và xác định mục tiêu số hoá ngành y tế
Trước khi bắt tay vào số hoá, việc đánh giá toàn diện hiện trạng là yếu tố tiên quyết. Các đơn vị y tế cần xác định rõ:
- Hệ thống dữ liệu hiện có đang được lưu trữ ở đâu, dưới dạng nào?
- Có bao nhiêu quy trình nghiệp vụ đang vận hành thủ công?
- Những “điểm nghẽn” nào đang gây lãng phí thời gian, chi phí hoặc sai sót dữ liệu?
Từ kết quả khảo sát, đơn vị có thể xác định mục tiêu ưu tiên: số hoá hồ sơ bệnh án, quản lý hình ảnh chẩn đoán, hay tự động hoá quy trình tiếp nhận bệnh nhân. Việc định hướng đúng từ đầu giúp tránh lãng phí nguồn lực và đảm bảo lộ trình triển khai nhất quán.
Bước 2: Chuẩn hoá và số hoá tài liệu y tế
Sau khi xác định mục tiêu, bước tiếp theo là chuẩn hoá dữ liệu và số hoá tài liệu giấy tờ.
Các bệnh án, kết quả xét nghiệm, hình ảnh chẩn đoán… cần được chuyển đổi sang định dạng điện tử chuẩn hóa để đảm bảo dễ lưu trữ, tra cứu và tích hợp.
Điều quan trọng là dữ liệu phải được cấu trúc khoa học, có metadata đầy đủ, giúp hệ thống hiểu và truy xuất chính xác khi cần.
Bước 3: Tích hợp các hệ thống quản lý để tạo luồng thông tin thống nhất
Khi dữ liệu đã được số hoá, việc tích hợp các hệ thống phần mềm quản lý y tế (như HIS, LIS, PACS, EMR…) là bước không thể thiếu. Mục tiêu của bước này là tạo ra luồng thông tin liền mạch, giúp mọi dữ liệu từ kết quả xét nghiệm, phim chụp, đến hồ sơ khám chữa bệnh được đồng bộ và truy cập trên một nền tảng duy nhất.
Bước 4: Đào tạo và chuyển đổi nhân sự sau số
Công nghệ chỉ thực sự hiệu quả khi con người sẵn sàng tiếp nhận và vận hành. Vì vậy, song song với triển khai hạ tầng số, các cơ sở y tế cần đào tạo đội ngũ nhân sự, giúp họ hiểu rõ giá trị của số hoá và thành thạo trong việc sử dụng các phần mềm, hệ thống quản lý.
Việc tổ chức các khóa tập huấn, hướng dẫn thao tác và truyền thông nội bộ giúp nhân viên y tế tự tin hơn, giảm tâm lý e ngại hoặc kháng cự khi thay đổi.
Bước 5: Đánh giá, bảo trì và mở rộng quy mô số hoá ngành y tế
Sau khi hệ thống đi vào hoạt động, cần đánh giá định kỳ hiệu quả và mức độ tương thích thực tế, từ đó điều chỉnh, bảo trì và mở rộng phạm vi số hoá. Bước này giúp đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, bảo mật dữ liệu tốt và sẵn sàng tích hợp với các nền tảng chuyển đổi số y tế cấp quốc gia trong tương lai.
Tăng tốc số hóa ngành y tế với giải pháp từ FSI
FSI là nhà cung cấp giải pháp chuyển đổi số TOP đầu tại Việt Nam, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực y tế, đồng hành cùng các cơ sở khám chữa bệnh trong quá trình số hóa hồ sơ bệnh án và triển khai bệnh án điện tử.
Ưu điểm giải pháp số hóa ngành y tế từ FSI:
- Hệ sinh thái toàn diện: Bao gồm thiết bị số hóa, dịch vụ chuyên nghiệp và phần mềm quản lý khai thác dữ liệu.
- Công nghệ tiên tiến: Ứng dụng Machine Learning, AI, Deep Learning giúp tăng tính chính xác và rút ngắn thời gian triển khai.
- Tiêu chuẩn an toàn và chất lượng: Tất cả giải pháp đáp ứng ISO/IEC 27001:2013 về an ninh thông tin và ISO 9001:2015 về quản lý chất lượng.
Với bài toán khó đầu tiên liên quan tới việc thiếu giải pháp số hóa phù hợp thì giải pháp số hóa hồ sơ bệnh án tổng thể từ FSI sẽ là biện pháp cứu cánh cho các bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh. Giải pháp của FSI sẽ giúp các bệnh viên, cơ sở y tế có thể chuyển đổi mọi tài liệu viết tay, bản in trên giấy thành bản điện tử, lưu trữ trong kho dữ liệu số tập trung.
Các công nghệ số hóa tiên tiến như OCR, ICR, OMR, ADRT cùng hệ thống thiết bị số hóa, máy scan của các thương hiệu hàng đầu thế giới như Plustek, Kodak, Contex,… sẽ là trợ thủ giúp số hóa các hồ sơ, bệnh án, chuẩn đoán,… với độ chính xác lên tới 99,99% cùng chi phí, thời gian triển khai tối ưu.
Kết luận: Số hóa hiệu quả – nền tảng cho y tế hiện đại, an toàn và nhân văn
Tóm lại, số hoá không chỉ là việc áp dụng công nghệ, mà là quá trình chuyển đổi toàn diện trong cách vận hành, quản lý và chăm sóc sức khoẻ. Khi dữ liệu được chuẩn hoá, kết nối và khai thác hiệu quả, ngành y tế có thể rút ngắn quy trình, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và đảm bảo an toàn thông tin cho bệnh nhân.
Đặc biệt, số hoá còn mở ra một hướng đi nhân văn hơn cho ngành y – nơi con người được phục vụ nhanh hơn, bác sĩ có thêm thời gian tập trung vào chuyên môn, và các nhà quản lý có đủ dữ liệu để hoạch định chính sách y tế công bằng, bền vững.
